Ik denk dat langzamerhand de hele wereld wel weet  wie Bokito was. Ja. Was. Want Bokito is dood. De grote zachtaardige silverback van Blijdorp is helaas niet meer. Bokito is deze week niet meer uit de narcose gekomen, wat een deel was van de oplossing die de dierentuin zocht om Bokito er bovenop te krijgen nadat hij zich een week eerder niet zo lekker voelde. Helaas hielp niets, en leek een narcose een tijdelijke oplossing zodat ze een permanente oplossing hadden bedacht om Bokito er bovenop te helpen. Helaas is het -geheel onverwacht- toch anders gelopen. Bokito werd slechts 27 jaar oud.

Bokito was ein Berliner

In 1996 is Bokito geboren in gevangenschap, in de Zoologischer Garten in Berlijn, en heeft daar de eerste 9 jaar van zijn leven doorgebracht. Om inteelt te voorkomen, móest hij ook wel weg. En Bokito kwam. In 2005 werd Bokito onthaald in Rotterdam als onderdeel van een Europees fokprogramma.Dit is aardig gelukt, hij heeft voor tien nakomelingen gezorgd en is, hoe uniek ook, ook nog pleegvader geweest van Nasibu, wat in de gorillawereld behoorlijk ongebruikelijk is.

Als hij nog een klein bokitootje is, weet hij al tot twee keer te ontsnappen uit de Berlijnse dierentuin. Hij weet te ontkomen door over een drie meter hoge glazen muur te klimmen. Maar van agressie is geen sprake. Hij laat zich vrij makkelijk vangen en gaat met veel gemak met zijn oppassers terug naar zijn verblijf. Om een idee te geven: een gorilla van 8 jaar oud kan al 6 keer de kracht hebben van een volwassen man, dus hier had het al vreselijk uit de hand kunnen lopen, maar omdat Bokito vanaf zijn geboorte al onder de mensen was, zag hij de mens als een soortgenoot.

150 jarig bestaan

Op de dag dat Blijdorp in Rotterdam 150 jaar zou bestaan, gebeurt het onverwachte uiteindelijk toch; Bokito ontsnapt wederom. De behaarde break-out koning weet zich in no-time te bevrijden door over een vier en halve meter brede gracht te springen, en daarmee schrikdraad te trotseren. Hij heeft het gemunt op Yvonne de Horde, die Bokito zo’n kleine vier keer per week bezoekt , en intens contact onderhoudt met de silverback. Ze kijkt hem diep in de ogen aan en beseft zo niet dat dit een paar-signaal naar de grote vriendelijke reus is.

Een gorilla, wordt door zijn paar-maatje ook intens aangekeken, maar omdat Yvonne regelmatig ook weer wegloopt, krijgt Bokito daar een keer genoeg van. Hij heeft haar dan al een aantal keer een ontbloot gebit getoond, maar dat is kennelijk door deze Yvonne nooit begrepen. Bokito is er klaar mee, springt over de gracht en pakt Yvonne beet en begint haar zo’n beetje als een lappenpop door de dierentuin te trekken. Ze loopt hier meerdere botbreuken op, en wordt in totaal een kleine honderd keer gebeten. 

Bokito heeft bij elkaar een kleine twintig minuten door het park gelopen tot hij bij de cafetaria kon worden verdoofd. Achteraf bleek Yvonne de Horde, Bokito behoorlijk gek te hebben gemaakt met haar gestaar, waardoor Bokito dit heeft opgemerkt als paargedrag. Als Yvonne de Horde niet was weggelopen, had hij -naar zeggen van de gedragsgeleerden- met Yvonne gedaan wat hij normaal zou hebben gedaan met een vrouwtjesgorilla. En daar krijg je vast hele rare aapjes van. Maar Bokito voelde zich dus eigenlijk afgewezen door Yvonne omdat ze iedere keer wegliep. Wellicht had Yvonne zich eens iets meer kunnen verdiepen in de gebruiken van gorilla’s?

Vriendelijke reuzen

Gorilla’s zijn vaak weggezet als agressieve apen, door de films van King Kong, zoals witte haaien zijn weggezet als agressieve moordmachines door de films van Jaws. En hoewel we van haaien weten dat ze eigenlijk kippig zijn en mensen aanzien voor zeehond, of een surfer aan zien voor schildpad, weten we van Gorilla’s dat ze eigenlijk helemaal niet eens agressief zijn. Het zijn eigenlijk super zachtaardige planteneters. Ja, je moet ze niet benaderen als ze met hun familie zijn, omdat ze je dan eenmaal aan kunnen zien als een gevaar, en ja, deze reuze mensapen zijn sterk genoeg om 2000 kilo boven hun hoofd te tillen, dus dan zijn de rapen wel zo’n beetje gaar.

Kijk naar de film ‘Gorilla’s in the mist’, waar het verhaal verteld wordt over Dian Fossey, en dan krijg je een eerlijk beeld over de vriendelijkste reuzen uit het berggebied van Rwanda, een werk waar ze zich ruim twintig jaar voor had ingezet. Hier krijg je een beeld hoe de familie van een silverback zich uiteindelijk openstelt voor de mens, zonder haar te zien als een buitenstaander. Wij mensen moeten eens stoppen om te kunnen denken dat we ieder dier de baas te kunnen zijn, want dat kunnen we niet. Als iemand dat heeft laten zien is dat Bokito wel geweest.

Rust zacht

De Rotterdamse gorilla heeft met zijn naam en zijn uitbraak ook heel wat woorden toegevoegd aan de Nederlandse Dikke van Dale, en de regering heeft daar ook nog een duit in het zakje gedaan. Termen zoals Bokito-proof, zegt eigenlijk dat zelfs een gorilla als Bokito zoiets niet open kan krijgen, of uit kan ontsnappen. Als Rutte ook nog -compleet onterecht- eens iets roept over Bokito-gedrag, wat aso-gedrag zou moeten betekenen, is de naam van de trots van Rotterdam een niet meer weg te denken begrip geworden, tegen alle wil en dank.

Jammer genoeg mocht Bokito nooit de leeftijd halen van de vijftig jaar die hem zo gegund was. Niet alleen de intens verdrietige en rouwende familie van Bokito, maar zeker ook Blijdorp, Rotterdam en de wereld is een echte familieman kwijt. Een familieman die Blijdorp en Rotterdam welliswaar op de kaart heeft gezet, maar ook heeft laten zien hoe vreedzaam deze diersoort óók kan zijn. Rust zacht Bokito!