Hoevaak hebben mensen in een relatie geen bonje doordat ze ‘het nieuwe jurkje, dat ze na een hele dag shoppen, wel mooi vonden, maar…’? Ik durf te wedden dat het er een hele berg zijn! Het vier-letterige woordje kan in twee seconden uw hele avond ruïneren, terwijl u gewoon uw mening geeft. Binnen enkele minuten kan zo’n kort woord ervoor zorgen dat uw huishouding is veranderd in een -door Youp van ’t Hek bedachte- oorlogsgebied van vliegend vaatwerk.  

Positief wordt negatief

‘Maar’ is een raar woord, evenals de aanverwante Nederlandse begrippen ‘want’ en ‘dus’. Hoe u het ook wendt of keert, ‘maar’ in een zin, doet hoe dan ook afbreuk aan al het positieve waar u de zin in eerste instantie mee bent begonnen, om deze zin negatief te beëindigen, althans, zo lijkt het. 

Een goed voorbeeld: er kwam bij bedrijf X een sheet binnen voor op het prikbord in de kantine. Daar stonden twee woorden op, gescheiden door een komma: Ja, Maar. Persoonlijk snapte ik er geen moer van, maar bij de eerstvolgende van de enorme zeer leerzame bergen aan verkooptrainingen, werd het al gauw duidelijk. ‘Ja, maar’, is een hele lelijke en arrogante manier om simpelweg ‘nee’ te zeggen. Dus: ja, maar = nee. U zegt geen nee, maar u bedoelt het wèl, en anders wordt het wel op deze manier geïnterpreteerd. Dat móet een uitvinding zijn geweest, die door een politicus is bedacht; het riekt naar één en al diplomatieke, doch onsympathieke correctheid.

Winnaars en verliezers

Deze korte zin wordt ook verdacht vaak gebruikt door mensen, die er eigenlijk niet echt in geslaagd zijn om het vooraf afgesproken doel te realiseren, en zoeken dus, door de zin met ‘ja, maar’ te beginnen, eigenlijk een excuus. En om daarmee een volgend statement te maken, vertelde een trainer in een later stadium van mijn opleiding: ‘Winnaars hebben een reden, en verliezers een excuus’. Kortom: met ‘ja, maar’, bent u dus bij voorbaat al een verliezer. 

Toch heb ik onlangs ontdekt dat het woord ‘maar’, ook juist positief kan worden gebruikt. Meerdere NLP-practicioners hebben het getest, maar dan moet de zin anders worden opgebouwd; dan benoemt u eerst het negatieve, en na de ‘maar’ het positieve, dat dan als laatste wordt genoemd, en dat dan dus weer extra positief zou moeten zijn.

‘Ja, maar’…